ΛΙΣΤΑΡΟΣ
Γενικά & Ιστορικά στοιχεία.
Ενδιαφέρων και φθίνων οικισμός, σύμφωνα με την με αριθμό 4112 /29.04.86 απόφαση του Νομάρχη Ηρακλείου, βρίσκεται στους πρόποδες των Αστερουσίων και σε υψόμετρο που εκτείνεται από 250-450 μέτρα.
Διοικητικά ανήκει στο Δημοτικό Διαμέρισμα Κουσέ του δήμου Μοιρών της Επαρχίας Καινουργίου.
Στην απογραφή του 2011 καταγράφηκαν 32 κάτοικοι.
Ο οικισμός αναφέρεται ήδη από το 1577 στην επαρχία Καινουργίου από την στατιστική του κώδικα Barozzi με το τοπωνύμιο Listaro[1].
Κατά την Τουρκοκρατία ήταν Βακουφικό[2] χωριό (δηλαδή αφιερωμένo), τα έσοδα του οποίου προορίζονταν για τη συντήρηση ιερών (τεμενών) και άλλων κοινωφελών έργων και ιδρυμάτων.
Το 1900 ο Λίσταρος είναι στον ίδιο Δήμο με 92 κατοίκους και το 1920 αναφέρεται Λήσταρος στην Κοινότητα Κουσέ με 137 κατοίκους.Στη συνέχεια, το 1940 καταγράφηκαν 151 κάτοικοι, το 1951 158 κάτοικοι, το 1961 - 124 κάτοικοι και το 1971 - 55 κάτοικοι.
Το τοπίο. Το τοπίο γύρω από τον οικισμό διαφέρει ως προς την μορφολογία. Πρόκειται για θέση όπου απότομα υψώνεται η δυτική απόληξη των Αστερουσίων βουνών πάνω από την λοφώδη περιοχή Σίβα και Κουσέ. Έτσι η άποψη προς τα βόρεια και δυτικά είναι ήπια με βαθμιδωτούς λόφους που φτάνουν στον κόλπο της Μεσσαράς και ως την κάθετη οροσειρά του Ψηλορείτη με πρώτο πλάνο τις κορυφές σέλλα του Διγενή πάνω από το σπήλαιο Καμαρών. Η θέα φτάνει και μακρύτερα ως το όρος Κέδρος του νομού Ρεθύμνης και στο βάθος διακρίνονται τα Λευκά όρη των Χανίων.
Στα νότια ο οικισμός έχει ως πλάτη την απότομη πλαγιά των Αστερουσίων . Από εδώ η συνέχεια της οδού προς την Μονή Οδηγητρίας και τους Καλούς Λιμένες μας φέρνει απότομα σε άλλη υφή τοπίου, άγονου και ερημικού.
Η οικιστική εγκατάσταση – Μορφολογία. Σε αντίθεση με τους κοντινούς οικισμούς Σίβα και Κουσέ, όπου από την Βενετοκρατία έχουν μείνει εντυπωσιακά πυργόσπιτα και μικρότερες κατοικίες με ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα προσεγμένη μορφή και τρόπο κατασκευής, ο Λίσταρος φαίνεται να υπήρξε πάντοτε τόπος εγκατάστασης πληθυσμού χαμηλότερων εισοδημάτων.
[1] Σπανάκης Στέργιος – Πόλεις και χωριά της Κρήτης , Τόμος Α.
[2] Κέντρο Ερευνών Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας – Κρητική παραδοσιακή Αρχιτεκτονική (Οικισμοί και Μνημεία της Δυτικής Μεσσαράς, Τα ανοίγματα στο Κρητικό Σπίτι.)
LISTAROS
General and Historical information.
Interesting settlement, located in the foothills of Asterousia at an altitude ranging from 250-450 meters. In the census of 2011 are recorded 32 residents.
The settlement is already mentioned since 1577 in the statistics of Barozzi code with the place name Listaro [1].
In the census of P. Castrofilaka2 in 1583 - which was 60 years before the Turkish invasion of Crete and is the most complete of the eight censuses period- refers Glistaro with 72 residents. From Basilicata 2 1630 referred again to the place name Glistaro. In the Egyptian census of 1834 indicated Listaro with 6 Christian families.
In the 1881 census, which is the first census carried out during the Turkish occupation by modern standards the settlement refers Listaros in Platanias with 76 residents.
BUT of course there is also something special about the village of Listaros. Because of the rolling countryside and panoramic view of the countryside, mountains and sea views with no hustle and bustle, it is a comforting place to relax while being conveniently situated for easy access to other villages, the sea and a good link to Heraklion. This ancient village is at an altitude which allows it to enjoy a very mild and unique climate. It is only 6kms from the nearest beaches of Kommos and Matala and there are several quiet beaches and bays of natural and unspoilt beauty nearby. It is only 2.5kms from Sivas with several shops and tavernas and 12 kms from the large town of Mires with all facilities and 65 kms to Heraklion.